Tak zwany Chrystogram, czyli skrót IHS jest elementem często występującym w sztuce chrześcijańskiej. W tym artykule wyjaśnimy jego znaczenie, pochodzenie oraz występowanie.
Co znaczy IHS?
Początki akronimu sięgają III wieku. Jest on skróconą, łacińską transkrypcją Greckiego imienia Jezus. W greckim alfabecie słowo Jezus zapisywane jest jako: ΙΗΣΟΥΣ. Monogram JHS jest po prostu zlatynizowaną wersją skrótu ΙΗΣ. Grecka litera Σ to sigma, czyli łacińskie S. W efekcie latynizacji pierwotnie głównie greckiego chrześcijaństwa otrzymaliśmy symboliczny skrót, oznaczający imię Jezus.
Alternatywne znaczenia
Z upływem czasu wierni często niebędący do końca świadomi pierwotnego znaczenia przypisali chrystogramowi inne, bliskie, rozwinięcia skrótu:
- Jesus Hominum Salvator — łac. Jezus ludzi Zbawiciel),
- In Hoc Signo (w domyśle Vinces), łac. w tym znaku zwyciężaj, odwołanie do wiizji św. Cesarza Konstantyna,
- Jezus Hostia Święta,
- Iesu Humilis Societas — łac. Pokorne Towarzystwo Jezusowe, czyli nazwa zakonu jezuitów.
Gdzie najczęściej umieszcza się monogram IHS?
Chrystogram został spopularyzowany przez zakon jezuitów w XVI wieku i do dziś znajduje się w herbie zakonu, a także w herbie papieża Franciszka, który jest jezuitą. Chrystogram pojawia się w miejscach, które mają związek z Chrystusem. Często jest on dosłownym oznaczeniem obecności syna Bożego w takiej czy innej formie, na przykład:
- na naczyniach liturgicznych, które przenoszą ciało i krew Pańską, czyli zawierają cząstkę Jezusa,
- tabernakulach, które na zamówienie tworzy nasza firma,
- na szatach liturgicznych, w szczególności orantach. Kapłan, sprawując liturgię, staje się Chrystusem (duchowo),
- sztuce sakralnej, gdzie podpisuje lub zastępuje wizerunek Zbawiciela,
- heraldyce, poza ww. herbem zakonu jezuitów, znajduje się w wielu herbach biskupich.